Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) açıkladığı datalara nazaran, mart ayı yıllık tüketici enflasyonu yüzde 61,14, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık oranı ise yüzde 114 oldu. Bu bilgilerin açıklanmasıyla Türkiye enflasyonu yüksek ülkeler sıralamasında birinci sıralarda yer alırken, elektrik tedarikçileri karşılaştırma ve değiştirme sitesi encazip.com gündemdeki dünya enflasyon ligi listesindeki ülkelerin yanına, bu ülkelerdeki üretim ve iş yeri gayeli elektrik fiyatlarını ekledi. Ortaya çıkan sonuç ise hayli çarpıcı oldu. Çünkü enflasyon oranının yüksek olduğu Venezuela, Sudan, Lübnan, Türkiye üzere ülkelerde üretici elektrik fiyatları evlerinkinden çok daha yüksekken Japonya, Endonezya, Filipinler, İsrail üzere enflasyon oranının düşük olduğu ülkelerde ise sanayi elektrik fiyatları konutlardan daha düşük. Bu bilgiler, enflasyon ile üretici elektrik fiyatları ortasındaki paralelliği açıkça ortaya koydu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) mart ayı yıllık tüketici enflasyonunu yüzde 61,14 olarak açıkladı. Bu sayıyla birlikte enflasyon son 20 yılın doruğunu görmüş oldu. Öbür taraftan yüzde 114 ile üç haneli kıymetlere ulaşan üretici enflasyonunun, önümüzdeki periyodun tüketici enflasyonunu da etkilemesi bekleniyor. Elektrik tedarikçileri karşılaştırma ve değiştirme sitesi encazip.com’un yaptığı araştırmaya nazaran, üretici elektrik fiyatlarının yüksekliğiyle enflasyon oranları paralellik gösteriyor. Bir diğer deyişle sanayi elektrik fiyatlarının yüksek olduğu ülkelerde enflasyon oranları da yüksek. encazip.com’un kurucusu ve güç ekonomisti Çağada Kırım, tüm tüketici eserlerinin ham unsuru olan sanayi elektrik fiyatlarının yüksek olmasının, enflasyonu yükselten faktörlerin en başında geldiğini vurguluyor.
Yİ-ÜFE’de elektrik yüzde 228 arttı
Tüketici enflasyonunun en kıymetli belirleyicisi olan ve devam eden aylarda tüm eserlerin fiyatlarına yansımasına kesin gözüyle bakılan yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık oranı yüzde 114 olarak açıklandı. Yılda en fazla değişimin yaşandığı kesim ise ‘elektrik, gaz ve iklimlendirme” oldu. ‘Elektrik, gaz’ bölümündeki Yİ-ÜFE yıllık değişim oranı yüzde 228 olarak kaydedildi. Elektriğin imalat bölümünde her alanda kullanıldığı düşünüldüğünde bu orandan en çok tüketici etkileniyor. Üreticinin elektrik faturası kabardıkça üretim ve tedarik zincirindeki her kalem bu artıştan etkileniyor ve vatandaşın çarşıdan pazardan aldığı her esere kat kat maliyet yansıyor.
Enflasyonun yüksek olduğu ülkelerin ortak özelliği yüksek üretici elektrik fiyatları
encazip.com’un yaptığı araştırmaya nazaran, enflasyon liginin üst sıralarındaki ülkelerin ortak özelliği yüksek sanayi fiyatları olarak öne çıkıyor. Enflasyonun yüzde 340 olduğu Venezuela’da sanayi elektrik fiyatları meskenlerdeki elektrik fiyatlarından yüzde 18 daha fazlayken bu ülkeyi yüzde 260 ile takip eden Sudan’da meskenlerde kullanılan elektrik fiyatına kıyasla sanayi elektrik fiyatları 10 kat daha yüksek. Enflasyon liginin üst sıralarındaki başka ülkelerde de durum birebir. Yüzde 215’lik enflasyona sahip Lübnan’daki endüstrici meskenlerden yüzde 20 daha yüksek fiyatlı elektrik kullanırken bu fark yüzde 34’lük enflasyonu olan Etiyopya’da yüzde 186. Enflasyonu yüzde 11’in üzerinde olan Gana, Nijerya Pakistan, Brezilya, Arjantin üzere ülkelerde de sanayi elektrik fiyatları, konut elektrik fiyatlarına nazaran daha yüksek. Yıllık tüketici enflasyonu yüzde 61 olan Türkiye’de ise üreticiler, öbür yüksek enflasyonlu ülkelerde olduğu üzere meskenlere kıyasla yüzde 157 daha yüksek fiyatlı elektrik kullanıyor.
Enflasyonun düşük olduğu ülkelerde durum tam tersi
Aynı araştırma enflasyon listesinin en altındaki düşük enflasyonlu ülkeler için yapıldığında ise sanayi elektrik fiyatlarının değerli ölçüde düşük olduğu görülüyor. Enflasyon oranının yüzde 1 olduğu Japonya, enflasyon oranının yüzde 3 olduğu Endonezya ve enflasyon oranının yüzde 4 olduğu İsrail’de sanayi elektrik fiyatları meskenlerdeki elektrik fiyatlarından yüzde 23 daha düşük. Enflasyon oranının yüzde 3 olduğu Filipinler’de sanayi elektrik fiyatları konutlardan yüzde 30 daha düşük durumda. Enflasyon oranları yüzde 4 olan Avustralya’da sanayi elektrik fiyatları meskenlerden yüzde 16, Güney Kore’de yüzde 27 oranında daha düşük. Enflasyon oranının yüzde 4 olduğu Norveç’te de sanayi elektrik fiyatları konutlardan yüzde 30 daha düşük durumda. Enflasyon oranının yüzde 4 olduğu İsveç ile enflasyon oranlarının yüzde 5 olduğu Fransa, Finlandiya, Danimarka, Tayland, Portekiz üzere ülkelerde de birebir durum kelam konusu. Bu ülkelerdeki sanayi elektrik fiyatları da konutlardan daha aşağılarda.
Yüksek iş yeri elektrik fiyatları enflasyonu uçuruyor
Enflasyon ve üretici elektrik fiyatları ortasından ilişkiyi kıymetlendiren encazip.com’un kurucusu Çağada Kırım, şunları söylüyor:
“Enflasyon liginin üst sıralarındaki ülkelere baktığımızda kültürel ve politik özelliklerinin birbirinden çok farklı olduğunu lakin ortak noktalarının yüksek üretici elektrik fiyatları olduğunu görüyoruz. Tıpkı vakitte bu ülkelerdeki refah düzeyinin de görece düşük olduğunu söylemek mümkün. Enflasyon liginin en altındaki düşük enflasyon oranına sahip olan ülkelerde ise ortak nokta düşük üretici elektrik fiyatları. Tabi öteki taraftan bu ülkelerin güçlü üretimleri ve yüksek refah düzeyleri olduğunu söyleyebiliriz. Ülkemizde ise 2018 yılına kadar üretici elektrik fiyatları öteki tüm abone kümelerinin altındayken sonrasında bunun bilakis döndüğünü, çabucak akabinde da enflasyonun yükselişe geçtiğini görüyoruz. Konutlarda ucuz elektrik kullanmak elbette değerli fakat daha değerli olan faturalar yüksek de olsa bunu basitçe ödeyebilecek alım gücüne sahip olmak. Aslında konutlardaki elektrik fiyatlarını yüksek tutmayı vatandaşa balık vermeye, sanayi elektrik fiyatlarını düşük tutmayı ise vatandaşa olta vermeye benzetebiliriz. Oltaya sahip olan vatandaş bir değil birden fazla balık meblağ. Düşük sanayi, tarım ve iş yeri elektrik fiyatları tüm eserlerin fiyatının düşmesini sağlar. Konutlarda kullanılan elektrik fiyatı yüksek olsa dahi tüketicinin alım gücü çok daha yüksek olur. Enflasyonu düşürmek için atılması gereken en değerli adımların başında tüm dayanakların mesken dışı abone kümelerine verilmesi gelir. Datalar bize bunu açıkça gösteriyor.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
